Severek taktığımız kol saatlerimizi değerli kılan en büyük husus, saatlerimizin çalışmasını sağlayan sahip oldukları iç mekanizmadır. Yüksek kaliteli saatler, iyi işçilikle üretilmiş dayanıklı parçalara sahip iç mekanizmaya sahiptirler. Bu tür birinci sınıf kaliteye sahip saatler, uzun ömürlkü kullanım ve dayanıklılık açısından benzersizdirler. Japon saat firması Seiko’nun pille çalışan quartz saat mekanizmasını geliştirmesinden önce, saat modellerinde genellikle mekanik saat mekanizması kullanılıyordu. Mekanik saatler, işçiliklerinin çok titiz olması ve yüzyıllık bir gelenekle üretilmeleri sebebiyle oldukça yüksek maliyetlere sahiptirler. Ancak uzun ömürlü kullanım ve dayanıklılık açısından diğer tüm mekanizmalardan daha üstün özelliklere sahiptirler. Mekanik saatler hakkında öğrenmek istediğiniz bütün detayları bu yazımızda bulabilirsiniz.
Mekanik saatler, kurmalı saatlerdir. Saat, çalışmak için ihtiyaç duyduğu enerji ivmesini içerisindeki yaylarda meydana gelen mekanik enerjiden alır. Bu sayede pil değiştirme derdini de ortadan kaldıran mekanik mekanizmaya sahip saat modelleri kullanım açısından büyük kolaylık sağlarlar. Sahip oldukları benzersiz kompleks iç mekanizma, çoğu saat severin mekanik saat tercih etmesinde önemli bir etkendir. Çünkü bu saatler, diğer türdeki mekanizmalara göre çok daha karmaşık ve hassastırlar. İçlerindeki yüzlerce küçük ve hareketli parçanın her biri, sonsuz bir uyum içinde çalışır ve hata payı son derece azdır. Ayrıca tasarım olarak da, saat severler için ayrı bir yere sahiptirler. Bazı mekanik saat modellerinin arka kapağı, iç mekanizmayı gösterecek şekilde safir kristalinden üretilir ve bu estetik görüntü mekanik saatlerin cazibesini daha da arttıran önemli bir husustur.
Elle kurulan mekanik saatler, gücünü mekanik enerjiden alır ve kompleks iç mekanizma bu enerji sayesinde çalışır. Mekanik enerjinin açığa çıkması için, ana zembereğin sıkıştırılması gerekir. Sıkıştırmayla elde edilen mekanik enerji, zembereğin üzerinde bulunan balans çarkını döndürür. Balans çarkı dönerken, dişli takımını hareket ettirir ve böylece saat ve dakikayı gösteren sistem çalışmaya başlar. Titiz bir işçilikle yapılmış, kaliteli mekanik saat mekanizmalarında ana zembereğin bir kere sıkıştırılması saat mekanizmasının ömür boyu işlemesi için yeterlidir. Bu gibi saatleri üreten markalar, ürünlerini sanat olarak nitelendirir ve saat severlere koleksiyonluk parçalar sunarlar. Mekanik saatler, dayanıklı yapıları sebebiyle nesilden nesile aktarılacak birer koleksiyon parçası olabilirler. 
Mekanik saat modelleri, tepe düğmeleri vasıtasıyla manuel olarak kurulurlar. Tepe düğmesinin çevrilmesi sayesinde ortaya çıkan gerilim enerjisi, saatin iç mekanizmasındaki yay sistemi olarak bilinen ana zembereği sıkıştırır. Mekanizmanın daha sonra dişlilere aktardığı mekanik enerji, saatin çalışmasını sağlar. Bu mekanizmayı harekete geçirmek için tek yapmanız gereken, mekanik saatinizin tepe düğmesini çevirmektir. Tepe düğmesi çevrildikten sonra, saatinizde duymanız gereken tik-tok seslerini duymaya başlarsınız. Saat bir kere çalışmaya başladıktan sonra saatinizi ayarlayıp bir daha kurmaya gerek kalmadan ömür boyu kullanabilirsiniz.
Mekanik saatler; hareket kaynağı, dişli parçalar ve kadran dahil olmak üzere yaklaşık 130 hassas parçadan oluşurlar. Hatta, çeşitli komplikasyonlara sahip saatlerde parça sayısı çok daha fazla olabilir. Kronograf, takvim ve ay evresi gibi fonksiyonlar mekanizmanın kompleksliğini arttıracak birçok hassas ölçme biriminden meydana gelirler.
Mekanik saatlerin karakteristik mekanizması, dişli takımlarıdır. Saat, mekanik enerjinin dişli takımlarını sonsuz biçimde döndürmesiyle çalışır. Dişlilerde meydana gelecek bir aksama, saatin bütün mekanizmasına etki ederek saati çalışmaz hale getirecektir. Mekanik saatlerde, bu hareketi sağlayan sisteme “motor” adı verilir. Motorun çalışması, mekanik enerjinin salınımına bağlıdır. Güç adı verilen mekanik enerji, gevşerken birikmiş enerjiyi serbest bırakan ve “ana yay” adı verilen gerilmiş bir yay üretir. Ana yayın gerilmesini sağlayan ise, tepe düğmesi vasıtasıyla saatin kurulması işlemidir. Mekanik saatlerde zaman işleyişi, ağırlıklı bir denge tekerleğine bağlı bir osilatöre dayanır. Osilatör, düzenli bir frekansta ileri geri sallanan bir sayaç görevi görmektedir.
Bütün bu hassas parçalar, birbirlerine bağlı olarak uyum içinde çalışmak üzere tasarlanmışlardır. Mekanik saatin düzenli bir frekansta hiç şaşmadan çalışması için önem arz eden parçalardan bazıları şunlardır:
Gerekli bakımları yapıldığı takdirde mekanik saatler; uzun yıllar kullanılabilecek, hatta gelecek nesillere aktarılabilecek yüksek kaliteli saat mekanizmalarıdır. Aynı zamanda nostaljik bir havası olan mekanik saatler günümüzde lüks saat markaları tarafından genellikle el işçiliğiyle üretilmektedir. İsviçre geleneğine uygun olarak titizlikle ve büyük bir emekle üretilen bu saatlerin fiyatları da oldukça yüksektir. Meraklısı için çok kıymetli olan mekanik saatlerin fiyatları, marka ve modeline göre farklılık gösterir. Ancak birer koleksiyon parçası niteliğine sahip bu uzun ömürlü saatlere sahip olmak için yüksek bedeller ödemeyi gözden çıkarmış olmak gerekir.
Özellikle erkeklerin zevklerine hitap eden mekanik saat modelleri, genellikle klasik tarzda ve geleneksel üslupla üretilirler. Siz de koleksiyonunuza katacağınız ömürlük bir saat satın almak istiyorsanız ve yüksek kaliteli işçiliği tercih ediyorsanız geleneksel üsluplarını koruyan lüks saat markalarının mekanik saat modellerine göz atabilirsiniz.
