Kol saatlerimiz, kadın ve erkek herkesin günlük hayatında sıkça kullandığı popüler aksesuarlarımız arasında. Kimimiz yüksek kaliteli parçalardan üretilmiş el işçiliği saatleri tercih ederken, kimimiz ise tasarımlarıyla fark yaratan moda markalarının ürünlerini tercih ediyoruz. Kol saati modelleri arasındaki bu yapısal farklar, aslında saat mekanizmasının çeşidiyle de doğrudan ilgilidir. Eğer kol saatlerine ilgili bir saat severseniz ve saatinizin mekanizmasının ne şekilde çalıştığını merak ediyorsanız saat mekanizması hakkında her şeyi bu yazıda bulabilirsiniz.
Kol saati mekanizmaları oldukça hassas ve karmaşık bir yapıya sahiptirler. Küçük parçalardan ve dişlilerden oluşan sistemin çalışması için, mekanizmaya çok hassas davranmak ilk koşuldur. Saat içi mekanizma, saatin kalbidir ve en önemli parçasıdır. Saat kadranında bulunan akrep, yelkovan, takvim, kronograf ve diğer komplikasyonların çalışmasından sorumludur. Çoğu moda saat markası, piyasa sundukları saatlerin tasarımlarıyla ön plana çıkmasını isterler. Ancak asıl olan saat içi mekanizmanın kalitesidir. İsviçre’de yüzyıllık gelenekle hala el işçiliği saatler üreten yüksek kaliteli saat markaları, birinci sınıf mekanizmalar üretirler ve tasarımlarıyla ön plana çıkan moda saat markalarından oldukça farklı ürünler sunarlar. Saat içi mekanizmanın kalitesini belli eden özelliklerin bazıları; hassasiyet, sapma oranı, dayanıklılık, kolay kullanım ve maliyettir. Bu özelliklerin hepsine sahip yüksek kaliteli saatler, uzun yıllar boyunca dayanıklılıklarını korurlar. Saat içi mekanizmaları üç çeşittir. Bunlar; quartz mekanizma, mekanik mekanizma ve otomatik mekanizmadır.
Pilli Saat Mekanizması Nasıldır?
Pilli saat mekanizmasına sahip saat modelleri genellikle quartz saatler olarak adlandırılır. İlk kez 1969 yılında, yüksek kaliteli ve dayanıklı kol saatleri üreten Japon saat markası Seiko tarafından geliştirilmiştir. Pilli saat mekanizmasından önce, saat markaları genellikle mekanik saat mekanizması kullanıyordu ve bu da maliyetlerin artmasına sebep oluyordu. Seiko’nun bu inovasyonuyla saat üretiminde maliyetler oldukça azaldı ve geleneksel saat üreticileri büyük zarar gördü. Teknolojiye uyum sağlayan saat markaları, quartz mekanizmaya sahip pille çalışan saatler üretmeyi tercih ettiler.
Pilli saat mekanizması, elektrik darbelerinin enerjisiyle çalışır. Pilin mikroçip devresine akım sağlamasıyla, saatin içine yerleştirilmiş kuvars kristali saniyede 32.768 kez titreşir. Mikroçip devresi kristalin titreşimlerini algılayarak, bu titreşimleri saniyede bir kere olmak üzere elektrik sinyallerine dönüştürür. Elektrik darbeleri, minyatür elektrikli step motorunu çalıştırır ve böylece sinyaller mekanik güce dönüştürülür. Mekanik gücün ivmesi, dişlileri döndürür ve böylece saat çalışır.
Bu çalışma prensibine sahip saatler günümüzde oldukça popülerdir ve sıkça tercih edilirler. Bunun sebebi ilk olarak, saatlerin tam olarak doğru zamanı göstermek konusunda oldukça hassas olmalarıdır. Pilli saat mekanizmasına sahip modellerin çok az hata payı vardır. Ayrıca kullanımları da çok kolaydır. Saatinizi kullanmak için birkaç yılda bir pilini değiştirmeniz yeterli olacaktır. Quartz mekanizmaya sahip modellerde bir bozulma meydana geldiğinde, parça değişimi de oldukça kolay ve pratiktir.
Saat kültürüne gerçekten tutkuyla bağlı olanlar ve saat mekanizmasının işleyişine hayranlık duyan saat severler için mekanik saat mekanizmaları ayrı bir yere sahiptir. Bu saatlerin sahip olduğu kompleks mekanizma ve işçilik, zaman sanatı olarak da nitelendirilebilir. Aslında mekanik mekanizmaya sahip çoğu saat modeli birer koleksiyon eşyası sayılabilir.
Mekanik saat mekanızması, kurmalı bir mekanizmadır ve quartz saat mekanizması gibi pille çalışmaz. Onun yerine, tepe düğmesinden çevirilerek kurulan yayların sağladığı mekanik enerjiyi kullanır. Düğmenin çevrilmesiyle gerilen yayın kazandığı mekanik enerji, dişlilere aktarılır ve saat bu şekilde çalışmaya başlar.
Mekanik saat mekanizmasının en büyük artısı uzun ömürlü olmasıdır. Yüksek kaliteli bir işçilikle üretilmiş, sağlam ve dayanıklı parçalara sahip bir mekanik saat sonraki nesillere bile aktarılabilecek dayanıklılığa sahip olur. Ayrıca bu saatler klasik çizgide bir estetiğe ve benzersiz bir tasarıma sahiptirler. Mekanik saat mekanizmasına sahip modellerin arka kapakları genellikle safir bir camdan üretilir ve bu sayede saat içi mekanizmanın işleyişi görülebilir.
Otomatik saat mekanizması, kendi kendine kurulabilen saat modellerinin sahip olduğu mekanizmaya verilen addır. Bu mekanizmaya sahip saat modelleri, kullanıcının bilek hareketlerinden üretilen kinetik enerjiyle çalışır. Saatin zembereği, kullanıcının bilek hareketleri ile otomatik olarak sarılır ve elle kurulum gerektirmez.
Otomatik saat mekanizmasında, diğer mekanizmalardan farklı olarak saate rotor adı verilen bir parça eklenir. Rotor, bilek her hareket ettiğinde dönerek otomatik saat mekanizmasına enerji verek olan yayı sarar. Sarılan yay, mekanizmaya enerji vererek saatin çalışmasını sağlar. Otomatik mekanizmaya sahip saatlerde, saatin kurulmaya ihtiyacı olmaması önemli bir artıdır. Ancak otomatik mekanizmalar, siz saatinizi bileğiniden çıkardığınız an durmak üzere tasarlanmışlardır. Bu da kullanım açısından pratik bir özellik değildir.
Saat mekanizmasının takılması oldukça zahmetli ve hassasiyet isteyen bir iştir. Saat ustası olmayan amatörlerin saatin mekanizmasını takabilmesi mümkün değildir. Saat mekanizmalarının takılması ve çalışmaya hazır hale getirilmesi, saat iç mekanizmasının çeşidine göre farklılık gösterir. Pilli saat mekanizması, takılması ve montajı en kolay yapılabilen mekanizma çeşidiyken; mekanik saat mekanizmasının takılması çok büyük bir hüner ve ustalık gerektirir. Günümüzde saat markaları, sundukları ürünlerin garanti kapsamlarına oldukça dikkat ettiğinden saat mekanizmanızda bir sorun meydana geldiğini düşünüyorsanız işi tecrübeli birine bırakmak en iyisi olacaktır. Eğer saatiniz mekanik iç mekanizmaya sahipse, soruna sadece markanın yetkili teknik servis uzmanlarının bakması gerekir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi, bu tip mekanizmaya sahip saatler çok titiz işçilik ve özen gerektirmektedir. Genellikle bütün parçaların birbirine bağlı olduğu iç mekanizmalarda, herhangi bir parçaya yapacağınız bir etki, bütün saatin bozulmasıyla sonuçlanabilir.
